Hiểu về NFT – Non-fungible Token
NFT (Non-fungible token – Token không thể thay thế) là một thuật ngữ mà trong giới crypto hai năm gần đây được đề cập đến rất nhiều. Từ nghệ thuật và âm nhạc cho đến bánh rán và giấy vệ sinh, những tài sản kỹ thuật số này đang được bán như hoa tulip Hà Lan kỳ lạ thế kỷ 17 – có những món giá lên tới hàng triệu đô-la.
Nhưng liệu NFT có xứng đáng với số tiền mà người ta bỏ ra hay không? Một số chuyên gia cho rằng NFT chỉ là bong móng mới nổi, giống như cơn sốt dot-com hoặc Beanie Babies. Số khác lại tin rằng NFT sẽ tồn tại và thay đổi cách thức đầu tư tài chính.
MỤC LỤC BÀI VIẾT
NFT là gì?
NFT là tài sản kỹ thuật số đại diện cho các đối tượng trong thế giới thực như nghệ thuật, âm nhạc, vật phẩm trong trò chơi và video. Chúng được mua và bán trực tuyến bằng tiền điện tử và thường được mã hóa cùng phương thức với các loại tiền kỹ thuật số (cryptocurrency).
Mặc dù đã xuất hiện từ năm 2014, nhưng NFT gần đây mới trở nên nổi tiếng và ngày càng phổ biến để mua và bán tác phẩm nghệ thuật kỹ thuật số. Chỉ riêng thị trường NFT đã trị giá đáng kinh ngạc 41 tỷ đô-la trong năm 2021, một con số gần bằng tổng giá trị của toàn bộ thị trường mỹ thuật toàn cầu.
NFT cũng thường là một loại, hoặc số lượng rất hạn chế và có mã nhận dạng duy nhất. Arry Yu, chủ tịch Hội đồng Cascadia Blockchain của Hiệp hội Công nghiệp Công nghệ Washington và giám đốc điều hành của Yellow Umbrella Ventures cho biết: “Về cơ bản, NFT tạo ra sự khan hiếm kỹ thuật số”.
Điều này hoàn toàn trái ngược với hầu hết các loại sáng tạo kỹ thuật số, thường có nguồn cung vô hạn. Về mặt giả thuyết, giả sử một loại tài sản đang có nhu cầu, việc cắt giảm nguồn cung sẽ làm tăng giá trị của loại tài sản đó.
Nhưng có nhiều sản phẩm NFT là những sáng tạo kỹ thuật số đã tồn tại ở một số hình thức khác, chẳng hạn như các video clip mang tính biểu tượng từ các trận đấu NBA hoặc các phiên bản nghệ thuật được số hoá đã trôi nổi trên Instagram.
Nghệ sĩ kỹ thuật số nổi tiếng Mike Winklemann, hay còn được biết đến với cái tên “Beeple”, đã tạo ra tổng hợp 5 000 bức vẽ (tranh vẽ theo ngày) để tạo ra bộ sưu tập NFT nổi tiếng nhất năm 2021: “EVERYDAYS: The First 5000 Days”, được bán tại Nhà đấu giá Christie’s với giá kỷ lục 69.3 triệu đô-la.
Ngày nay với sự tiện dụng của internet, ai cũng có thể xem những bức ảnh, hay cả bộ sưu tập ảnh một cách miễn phí. Vậy tại sao mọi người lại sẵn sàng chi hàng triệu đô-la cho một thứ mà họ có thể dễ dàng chụp ảnh màn hình hoặc tải xuống từ internet?
Bởi vì một NFT cho phép người mua sở hữu món hàng gốc. Không chỉ vậy, nó còn chứa xác thực tích hợp, dùng làm bằng chứng về quyền sở hữu. Các nhà sưu tập đánh giá “quyền sở hữu kỹ thuật số” còn cao hơn hơn bản thân món hàng đó.
Game NFT là gì?
Game NFT là những trò chơi điện tử phát triển trên nền tảng blockchain. Phần thưởng khi người chơi kết thúc Game NFT chính là những phần quà có giá trị dưới dạng NFT. Những token NFT này đặc biệt có thể đổi ra mệnh giá tiền thật thông qua các nền tảng giao dịch. Hơn nữa những vật phẩm NFT này có đặc trưng của token NFT đúng nghĩa, đó là xác thực quyền sở hửu của người chơi với chúng. Những token NFT đó thuộc về người chơi, có thể chuyển về ví riêng, có thể tặng, bán cho bất kỳ ai.
Theo con số thống kê hồi quý 3 năm 2021 do một số nguồn tin cung cấp, người chơi game Axie Infinity trên nền tảng NFT trung bình có thể kiếm được 30 – 40 triệu VNĐ/tháng. Một con số không hề nhỏ, đặc biệt là với game thủ.
Game NFT bắt đầu được cộng đồng chú ý đến kế từ cơn sốt CryptoKitties năm 2017. Game nuôi mèo ảo này được xem là game NFT đầu tiên ra đời trên thị trường,, mang đến cho người chơi cơ hội kiếm tiền. Với trò chơi này, game thủ có thể tạo ra nhiều giống mèo khác nhau, càng đẹp thì giá trị càng cao, có những chú mèo giá lên tới 40 tỷ đồng tiền Việt.
Metaverse NFT là gì?
Metaverse NFT là thuật ngữ để chỉ những token NFT có trong Metaverse. Metaverse là gì thì hãy xem bài viết về Metaverse trên vonhoa.org:
Một ví dụ về Metaverse NFT là Đất ảo NFT. Đó là một vùng đất kỹ thuật số có thể sở hữu được trên nền tảng metaverse. Các dự án đất ảo NFT nổi tiếng gồm có Decentraland, The Sandbox và Axie Infinity. NFT rất thích hợp để đại diện quyền sở hữu đất vì tính chất duy nhất đã nhắc tới ở trên, và NFT cũng dễ dàng chứng minh quyền sở hữu. Bạn có thể sử dụng đất NFT để quảng cáo, giao lưu, chơi game, làm việc và hơn thế nữa.
NFT khác gì Cryptocurrency?
NFT là viết tắt của Non-fungible token – token không thể thay thế. Nó thường được lập trình cùng kiểu như người ta tạo ra các mã tiền điện tử, như Bitcoin hoặc Ethereum, nhưng sự giống nhau chỉ dừng lại ở đó.
Bởi vì tiền điện tử “có thể thay thế được”, nghĩa là chúng có thể được mua bán hoặc trao đổi cho nhau. Chúng cũng có giá trị ngang nhau – một đô-la luôn có giá trị bằng một đô-la khác, một bitcoin luôn bằng một bitcoin khác. Khả năng thay thế của tiền điện tử làm cho nó trở thành một phương tiện đáng tin cậy để thực hiện các giao dịch trên blockchain.
NFT khác nhau. Mỗi một cá thể NFT đều có một chữ ký số riêng khiến chúng có giá trị riêng biệt (do đó, không thể thay thế). Ví dụ: một clip NBA Top Shot không bằng EVERYDAYS đơn giản vì cả hai đều là NFT.
NFT hoạt động như thế nào?
NFT tồn tại trên một blockchain, là một sổ cái công khai phân tán ghi lại các giao dịch. Công nghệ blockchain có lẽ đã trở nên quen thuộc khi tiền thuật toán crypto phố biến hơn ngày nay.
Cụ thể, NFT thường được xây dựng trên chuỗi khối Ethereum, tất nhiên các nền tảng blockchain khác cũng hỗ trợ chúng. NFT được tạo ra hoặc được “đúc” từ các đối tượng kỹ thuật số đại diện cho cả vật phẩm hữu hình và vô hình, bao gồm:
- Grafic art / Đồ hoạ nghệ thuật
- GIF / Ảnh động
- Videos and sports highlights / Video và thể thao nổi bật
- Collectibles / Những bộ sưu tập
- Virtual avatars and video game skins / Hình đại diện và trang phục game
- Designer sneakers / Giày thể thao thiết kế
- Music / Âm nhạc
Thậm chí là cả những tin tweet cũng được NFT hoá! Đồng sáng lập Twitter Jack Dorsey đã bán tweet đầu tiên của mình dưới dạng NFT với giá hơn 2.9 triệu đô-la.
Về cơ bản, NFT cũng giống như các món hàng của nhà sưu tập vật lý, khác chỉ là chúng ở dạng kỹ thuật số. Vì vậy, thay vì nhận được một bức tranh sơn dầu thực tế để treo trên tường, thì người mua nhận được một tệp kỹ thuật số.
Họ cũng có được quyền sở hữu độc quyền. Các NFT chỉ có thể có một chủ sở hữu tại một thời điểm và việc sử dụng công nghệ blockchain giúp dễ dàng xác minh quyền sở hữu và chuyển giao token giữa các chủ sở hữu. Người tạo cũng có thể lưu trữ thông tin cụ thể trong metadata của NFT. Ví dụ, các nghệ sĩ có thể ký vào tác phẩm nghệ thuật của họ bằng cách đưa chữ ký của họ vào tệp.
NFT được sử dụng làm gì?
Công nghệ chuỗi khối và NFT tạo điều kiện cho các nghệ sĩ và người sáng tạo nội dung kiếm tiền từ sản phẩm của họ. Ví dụ, các nghệ sĩ không còn phải dựa vào các phòng trưng bày hoặc nhà đấu giá để bán tác phẩm của mình nữa. Thay vào đó, nghệ sĩ có thể bán nó trực tiếp cho người tiêu dùng dưới dạng NFT, điều này cũng cho phép họ giữ lại nhiều lợi nhuận hơn. Ngoài ra, các nghệ sĩ có thể lập trình tính tiền bản quyền để nhận được phần trăm doanh thu bất cứ khi nào tác phẩm của họ được bán cho chủ sở hữu mới. Đây là một tính năng hấp dẫn vì trước đây các nghệ sĩ thường chỉ được nhận tiền một lần khi bán tác phẩm của họ lần đầu.
Với NFT, không chỉ mỗi nghệ thuật mới kiếm được tiền. Các thương hiệu như Charmin và Taco Bell đã bán đấu giá tác phẩm nghệ thuật NFT theo chủ đề để gây quỹ từ thiện. Charmin gọi sản phẩm của mình là ‘”NFTP” và tác phẩm nghệ thuật Taco Bell’s NFT đã bán hết trong vài phút, với giá thầu cao nhất là 1.5 ether (WETH) – tương đương với 3 723.83 đô la tại thời điểm đó.
Nyan Cat, một bức ảnh GIF có từ năm 2011 về một con mèo với thân hình bánh tét, được bán với giá gần 600 000 đô-la vào tháng Hai. Và NBA Top Shot đã tạo ra hơn 500 triệu đô-la doanh thu tính đến cuối tháng Ba. Một NFT nổi bật của LeBron James đã thu về hơn 200 000 đô-la.
Ngay cả những người nổi tiếng như Snoop Dogg và Lindsay Lohan cũng tham gia NFT, phát hành những kỷ niệm, tác phẩm nghệ thuật và khoảnh khắc độc đáo dưới dạng NFT được mã hoá.
Mua NFT như nào?
Nếu muốn bắt đầu bộ sưu tập NFT của riêng mình, bạn sẽ cần có một số thứ:
Trước tiên, bạn sẽ cần có một ví kỹ thuật số cho phép lưu trữ NFT và tiền điện tử. Bạn có thể sẽ cần sở hữu một số loại tiền điện tử, như Ether, tùy thuộc vào loại tiền tệ mà nhà cung cấp NFT của bạn chấp nhận. Bạn có thể mua tiền điện tử bằng thẻ tín dụng trên các nền tảng như Coinbase, Kraken, eToro và thậm chí cả PayPal và Robinhood, hoặc những nền tảng như Binance… Sau đó, hãy chuyển tiền điện tử đó sang ví NFT mà bạn đã chọn.
Các nền tảng bạn có thể mua NFT:
- Sàn Binance
- Sàn Coinbase
- Sàn Huobi Global
- Sàn Kraken
- Sàn Etoro
- Sàn Bithumb
- Sàn Gate.io
Có nên mua NFT không?
“Các sản phẩm NFT rất rủi ro vì tương lai của chúng không chắc chắn và chúng tôi chưa có nhiều lịch sử để đánh giá hiệu suất”, Yu nói. “Vì NFT rất mới nên có thể đáng đầu tư một số tiền nhỏ để dùng thử ngay bây giờ.”
Nói cách khác, đầu tư vào NFT là một quyết định chủ yếu mang tính cá nhân. Nếu bạn có tiền dư dả thì rất đáng đêr xem xét, đặc biệt nếu một món đồ có ý nghĩa đối với bạn.
Nhưng hãy nhớ rằng, giá trị của NFT hoàn toàn dựa trên những gì người khác sẵn sàng trả cho nó. Do đó, nhu cầu sẽ thúc đẩy giá hơn là các chỉ số cơ bản, kỹ thuật hoặc kinh tế, thường ảnh hưởng đến giá cổ phiếu và là cơ sở cho nhu cầu của nhà đầu tư.
Một sản phẩm NFT có thể bán lại với giá thấp hơn bạn đã bỏ ra cho nó. Hoặc bạn có thể không bán lại được nếu không ai muốn mua.
Đầu tư NFT cũng phải chịu thuế lợi tức (thu nhập) – giống như khi bạn bán cổ phiếu có lợi nhuận (nói thị trường Mỹ thôi nhé anh em). Tuy nhiên, vì chúng được coi là hàng sưu tầm, nên chúng có thể không nhận được mức lãi suất vốn dài hạn ưu đãi mà cổ phiếu có và thậm chí có thể bị đánh thuế với mức thuế hàng sưu tập cao hơn, mặc dù IRS vẫn chưa phán quyết những NFT nào được xem xét cho mục đích thuế. Hãy nhớ rằng, tiền điện tử được sử dụng để mua NFT cũng có thể bị đánh thuế nếu chúng tăng giá trị kể từ khi bạn mua chúng, vì vậy nếu đưa NFT vào danh mục đầu tư của mình, bạn cần cân nhắc các vấn đề về thuế.
Nhín chung, hãy tiếp cận NFT giống như bất kỳ loại đầu tư nào khác: Nghiên cứu về chúng, hiểu rõ các loại rủi ro – bao gồm cả việc bạn có thể mất tất cả số tiền đầu tư của mình – và nếu bạn quyết định đầu tư, hãy tiến hành một cách thận trọng.
Tổng hợp V.H
