Giao dịch ký quỹ là gì? Margin trade có rủi ro không?

Giao dịch ký quỹ (margin trading) là hình thức mà nhà giao dịch được vay một khoản vốn từ nhà môi giới hay nền tảng để tiến hành mua/bán cổ phiếu, vàng, tiền tệ, chỉ số, hay tiền điện tử. Tài khoản ký quỹ làm tăng sức mua và cho phép nhà đầu tư sử dụng tiền của người khác để tăng đòn bẩy tài chính cho bản thân. Giao dịch ký quỹ mang lại tiềm năng lợi nhuận lớn hơn giao dịch truyền thống, nhưng tất nhiên rủi ro cũng lớn hơn.

Giao dịch ký quỹ có thể khiến cho khoản thua lỗ lớn hơn. Ngoài ra, nhà môi giới có thể thực hiện một cuộc gọi ký quỹ (margin call), yêu cầu bạn thanh lý vị thế của mình trong một giao dịch, hoặc bạn phải thêm vốn để giữ khoản đầu tư của bạn không bị thanh khoản.

NHỮNG ĐIỂM CẦN LƯU Ý KHI GIAO DỊCH KÝ QUỸ

• Giao dịch ký quỹ có thể gia tăng tiềm năng lợi nhuận, nhưng nó cũng mang lại rủi ro lớn hơn.
• Đòn bẩy phản ánh lãi và lỗ.
• Một trong những rủi ro lớn khi giao dịch ký quỹ là bị margin call.

Lịch sử ký quỹ

Cần nhớ một điều rằng trong thời kỳ bùng nổ (còn được biết đến dưới cái tên những năm 20 bùng nổ) ngay trước cuộc Đại sụp đổ của Thị trường Chứng khoán năm 1929, yêu cầu ký quỹ chỉ là 10%. Điều đó có nghĩa là với số dư 5.000 USD trong tài khoản, bạn được phép mua cổ phiếu trị giá 50.000 USD.

Điều này có vẻ rất hấp dẫn đối với các nhà đầu tư dự đoán thị trường tăng, trừ khi danh mục đầu tư đó giảm 10%. Vì chỉ với 10% giảm đó thôi thì nhà giao dịch kỹ quỹ có thể đã bị xoá sổ toàn bộ vốn. Đó là một trong những lý do chính khiến đầu tư ký quỹ bị ảnh hưởng trong hơn 75 năm qua: nỗi sợ hãi và những ký ức lâu dài về cuộc Đại suy thoái.

Sau khi bạn thực hiện giao dịch mua, bạn sở hữu 20.000 USD cổ phiếu và bạn nợ người môi giới của mình 10.000 USD. Giá trị của cổ phiếu được dùng làm tài sản thế chấp cho khoản vay. Nếu giá cổ phiếu tăng lên 30.000 USD và bạn bán nó, bạn sẽ giữ những gì còn lại sau khi trả khoản vay cho nhà môi giới của mình (cộng với lãi suất). Số tiền thu được của bạn bằng 20.000 USD (trừ đi phí lãi suất) để đạt được 100% lợi nhuận từ khoản đầu tư ban đầu là 10.000 USD. Nếu ban đầu bạn tự trả toàn bộ 20.000 USD, thì lợi nhuận của bạn chỉ là 50%. Ví dụ này minh họa cách đòn bẩy đã khuếch đại lợi nhuận của bạn.

Đòn bẩy cũng gia tăng thua lỗ theo cách tương tự. Giả sử giá cổ phiếu giảm xuống còn 15.000 USD và bạn bán nó để tránh bị lỗ thêm. Sau khi trả cho nhà môi giới 10.000 USD mà bạn đã nợ, số tiền bạn thu được là 5.000 USD. Bạn đã mất đi một nửa số vốn ban đầu. Tuy nhiên, với đầu tư truyền thống, việc giảm giá từ 20.000 xuống 15.000 USD khiến bạn thua lỗ 25% số vốn ban đầu mà thôi.

Các cuộc gọi ký quỹ – Margin call

Một rủi ro khác trong giao dịch ký quỹ là cuộc gọi ký quỹ (margin call) – nỗi kinh hoàng của các nhà giao dịch đòn bẩy! Ví dụ đối với cổ phiếu, ngoài yêu cầu ký quỹ ban đầu 50%, Cơ quan quản lý ngành tài chính (FINRA) yêu cầu mức ký quỹ duy trì là 25%.

Bạn phải luôn có 25% vốn chủ sở hữu trong cổ phiếu ký quỹ của mình. Thỏa thuận ký quỹ của bạn với nhà môi giới có thể yêu cầu mức ký quỹ duy trì cao hơn mức tối thiểu của FINRA. Nếu giá trị cổ phiếu của bạn giảm và khiến vốn chủ sở hữu của bạn giảm xuống dưới mức mà FINRA hoặc nhà môi giới của bạn yêu cầu, bạn có thể nhận được một cuộc gọi ký quỹ, yêu cầu bạn tăng vốn chủ sở hữu bằng cách thanh lý cổ phiếu hoặc nộp thêm tiền vào tài khoản của mình.

Quay lại ví dụ trên, giả sử yêu cầu ký quỹ duy trì của nhà môi giới của bạn là 40%, bởi vì bạn nợ nhà môi giới của mình 10.000 USD, giá cổ phiếu giảm từ 20.000 USD xuống 15.000 USD sẽ làm giảm vốn chủ sở hữu của bạn xuống còn 5.000 USD.

Con số tương ứng 33% giá cổ phiếu — bạn đã bị giảm xuống dưới mức tối thiểu 40%. Nếu bạn không thể nạp thêm vốn hoặc chọn không góp thêm vốn để thực hiện cuộc gọi ký quỹ, nhà môi giới của bạn có quyền thanh lý chỗ cổ phiếu đó mà không cần sự đồng ý của bạn.

Ngày nay, hình thức giao dịch kỹ quỹ đã phổ biến trên rất nhiều nền tảng giao dịch khác nhau, từ forex, vàng, hàng hoá, chỉ số, chứng khoán, cho tới tiền điện tử… Mức margin call cũng khác nhau tuỳ theo yêu cầu của những platform mà bạn đang giao dịch. Vì vậy, hãy đọc kỹ những quy định về ký quỹ và đảm bảo rằng bạn đã thực sự hiểu hết những rủi ro có thể gặp phải trước khi bắt đầu giao dịch ký quỹ.